واکنش دو گونۀ بوته‌ای Artemisia sieberi و Eurotia ceratoides به شدت‌های مختلف برداشت در مراتع استپی ندوشن استان یزد

نویسندگان

مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد

چکیده

آگاهی از حد مجاز بهره‌برداری از گونه‌های اصلی مراتع کشور در مدیریت بهینۀ مراتع کشور بسیار حائز اهمیت است. علی‌رغم اهمیت این موضوع اطلاعات چندانی در این زمینه در دسترس نیست. هدف از اجرای این تحقیق، مطالعۀ واکنش گونه‌های مهم مراتع استپی استان یزد به شدت‌های مختلف برداشت و درنهایت، تعیین حد بهره‌برداری مجاز آن‌هاست. در این پژوهش، حد بهره‌برداری مجاز گونه‌های Artemisia sieberi و Eurotia ceratoide که از گونه‌های کلیدی و مهم مراتع استپی هستند، مورد مطالعه قرار گرفته ‌است. تحقیق در منطقۀ ندوشن استان یزد که معرف قطب دامداری استان شناخته می‌شود و درون قرق موجود در عرصه، پایه‌ریزی شد. شدت‌های برداشت 0 (شاهد)، 25، 50، 75درصد به‌عنوان تیمارهای تحقیق بر روی هریک از گونه‌های مورد بررسی، در مدت چهار سال اعمال شد. نتایج نشان داد که در سال‌های ‌تحقیق، تولید گونه‌های تحت بررسی تغییرات محسوسی داشته است. تیمار برداشت بر گونۀ Eurotia ceratoides، تأثیر معنی‌داری گذاشته است، به‌طوری‌که تفاوت تولید بین دو تیمار شاهد و 25درصد برداشت با تیمارهای 50 و 75درصد برداشت، آشکار شده و برداشت‌های متوالی و شدید بر تولید گونه، اثر منفی گذاشته است. براین اساس حد بهره‌برداری مجاز این گونه 25 درصد تعیین می‌شود. برداشت بر گونۀ Artemisia sieberi تأثیر محسوسی نگذاشته است. این مطلب بیان­گر آن است که گونه درمنه حداقل در کوتاه‌مدت به فشار چرا و برداشت شدید مقاوم است. این ویژگی شاید یکی از مهم‌ترین دلایل حضور بی‌رقیب این گونه در پهنۀ وسیعی از مناطق بیابانی، خشک، نیمه‌خشک و حتی نیمه‌مرطوب کشور ‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Response of Two Shrub Species, Artemisia sieberi and Eurotia ceratoides, to Different Harvesting Intensities in the Steppe Rangelands of Nodoushan, Yazd Province

نویسندگان [English]

  • Mohammad Taghi Zare
  • Naser baghestani maybodi
چکیده [English]

Determining the allowable use of key species in rangelands of Iran is necessary to range management. Despite of the importance of the subject, little information is available in this regard. The aim of this study was to investigate the response of plants to harvest intensities in order to determine the allowable use of the key species of steppe rangelands. Two key species, Artemisia sieberi and Eurotia ceratoides, were studied in Nodushan rangelands of Yazd province in this research. Study was performed in an enclosure area of rangeland in Nadoushan which is known an important pole ranch of Yazd province. Four different harvesting intensities, 0, 25, 50, 75%, were implemented for 4 years in this study. The results showed the tangible effect of year on the production of the studied species.In case of E. ceratoides, different harvest intensities had significant effect on the production where the removal treatments of 0 and 25% were obviously different from those of 50 and 75%. Then the allowable use for the E. ceratoides was established 25%. No significant effect of harvesting on A. sieberi was determined in this study suggesting the A. sieberi species is resistant to pressure of grazing and intense harvesting, at least in short term. This characteristic may be a major reason for the undisputed presence of this species in desert, arid and semi-arid areas of the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Allowable use
  • Arid rangelands
  • Harvesting intensities
  • Production
  • Sagebrush
  • Winter fat