بررسی ویژگی‌های مورفومتری نبکاهای تیپ گیاهی بره‌تاغ (Halocnemum strobilaceum) در کویر میقان (اراک)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

‎10.22052/deej.2016.113655

چکیده

نبکاهایی که توسط پوشش گیاهی ایجاد می‌شوند، پدیده‌ای معمول در چشم‌اندازهای خشک و نیمه‌خشک محسوب می‌شوند و نقش مهمی در جلوگیری از فرسایش و تثبیت ماسه‌های روان ایفا می‌کنند. یکی از گیاهان بومی مهم کویر میقان اراک که می‌تواند خود را در برابر فرسایش بادی حفظ کند و نبکا را تشکیل دهد، گونۀ بره‌تاغ (Halocnemum strobilaceum) است. این تحقیق با هدف بررسی نقش گیاه بره‌تاغ در تشکیل نبکا و رابطۀ مورفومتری آن با ماسۀ تجمع‌یافته در ارضی ماسه‌ای حاشیۀ کویر میقان اراک، 26 نبکا در سطح 1000 متر مربع مورد مطالعه قرار گرفت. به‌منظور بررسی ویژگی‌های مورفومتری نبکاها و مقدار ماسۀ تجمع‌یافته در این تیپ گیاهی، پارامترهایی همچون طول، عرض و ارتفاع نبکاها و تاج پوشش گیاهی هر کدام به‌صورت مجزا مورد اندازه‌گیری قرار گرفت و نتایج نشان داد که گونۀ بره‌تاغ به‌طور میانگین قادر به تثبیت مقدار 1/74 مترمکعب خاک معادل 56/118 تن در هکتار است که با توجه به ابعاد نبکاهای تشکیل‌شده رقم قابل‌توجهی بوده و باعث جلوگیری از فرسایش خاک می‌شود. همچنین حجم نبکا با قطر تاج پوشش و مساحت تاج پوشش گیاه همبستگی معنی‌دار در سطح احتمال 5 درصد (*68/ 0r=) داشت و با ارتفاع گیاه رابطۀ معنی‌داری وجود نداشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of the Morphometric Characteristics of Halocnemum strobilaceum Nebkhas Type in Mighan Playa(Arak)

نویسندگان [English]

  • hamid toranjzar
  • azadeh fathi
چکیده [English]

Nebkhas, which are formed by shrubs, are a common phenomenon in arid and semiarid landscapes and play important roles in preventing soil erosion and nutrient loss. Halocnemum strobilaceum is one of the important indigenous plant species of Mighan playa that can not only protects itself against wind erosion but also reduces sediment removal and can forms Nebkha phenomenon. This study aims at examining the role of Ha strobilaceum in controlling wind erosion (Nebkha formation), and its morphometric relation with the accumulated sand in marginal dune land of Mighan playa, Arak, Iran. This study performed at an area of 1000 square meter. In order to analyze the morphometric characteristics of Nebkhas and the amount of accumulated sand in this Vegetative type, parameters including length, width and height of the Nebkhas and canopy cover of Ha strobilaceum were measured separately. The results reveal that Ha strobilaceum can stabilize 74.1m3h-1 equal to 118/56 ton/ha that average is a remarkable number considering the dimensions of the Nebkhas and can prevent soil erosion. So there are correlation among Nebkha volume and large diameter and canopy area, (r=0.68*). and There was no significant relationship between Nebkha volume and plant height (from the top Nabka).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arak
  • Halocnemum strobilaceum
  • Wind Erosion
  • Nebkha
  • Playa