ارزیابی تأثیر روش‌های ذخیرۀ نزولات جوی بر وضعیت پوشش گیاهی مراتع در مناطق خشک (مطالعۀ موردی: مراتع گدار هریشت)

نویسنده

دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه اردکان

10.22052/6.16.25

چکیده

یکی از روش‌های مهم اصلاح مراتع و افزایش تولید علوفه در آن‌ها، ذخیرۀ نزولات آسمانی در خاک با استفاده از روش‌های مختلفی مانند احداث هلالی‌ها و چاله‌های آبگیر است. در این پژوهش، اثر این سامانه‌ها درخصوص تغییر درصد پوشش و تولید گیاهان مرتعی و نیز رطوبت خاک بررسی شده است. نمونه‌گیری از خاک و پوشش گیاهی در سه منطقۀ نمونه‌گیری شامل منطقۀ شاهد، منطقۀ هلالی آبگیر و منطقۀ چاله‌های آبگیر به روش سیستماتیک ـ تصادفی انجام شد. در هر منطقه، (50 هکتار) 98 پلات 2 مترمربعی به فواصل 70 متر از یکدیگر پلات‌گذاری انجام شد. برای اندازه‌گیری درصد پوشش گیاهی در سه منطقه، درمجموع از 294 پلات استفاده شد. برای اندازه‌گیری تولید گیاهان 25درصد از پلات‌های مربوط به درصد پوشش گیاهی انتخاب و رشد سالانۀ گیاهان داخل پلات پس از قطع و خشک کردن در سایه، توزین شد. برای بررسی تغییرات رطوبت خاک نیز، 20درصد از پلات‌های درصد پوشش در هر منطقه انتخاب و در هر پلات، 2 پروفیل به فاصلۀ یک متر حفر و نمونه‌های خاک سطحی و عمقی برداشت شد. داده‌ها با استفاده از تجزیۀ واریانس دوطرفه تجزیه و تحلیل گردید. نتایج نشان داد درصد پوشش گیاهان و همچنین مقدار تولید گیاهان مرتعی در منطقۀ چاله‌ها به حدود دو برابر و در منطقۀ هلالی‌ها حدود 5/1 برابر منطقۀ شاهد افزایش یافته به‌طوری‌که این افزایش در سطح یک درصد معنی‌دار است. رابطۀ بین رطوبت خاک و تولید و درصد پوشش گیاهی در سطح یک درصد معنی‌دار شد. باتوجه‌به نتایج حاصل، سامانۀ چاله‌ها عملکرد مناسب‌تری نسبت‌به هلالی آبگیر دارد و دارای مزیت نسبی در وضعیت مشابه منطقۀ مطالعاتی بوده و برای اصلاح و توسعۀ مراتع در مناطق خشک پیشنهاد می‌شود.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effect of run off harvesting methods on vegetation condition in arid lands (Case Study: Godar Herisht)

نویسنده [English]

  • Afshin Rostami
چکیده [English]

Based on the importance of runoff harvesting method in arid lands, effect of these systems on vegetation production and cover and soil moisture was evaluated. Soil and vegetation were sampled in three sampling areas (Control, Curved pits, Catchment ponds) using randomly-systematic method and in each site (50 hectares), 98 plots were sampled with intervals of 70 m within plots of 1*2 m and in total, 294 plots were used. Yearly growth of the vegetation was cut within 25% of the total plots (294) and was dried and its weight was considered as vegetation production. Twenty percent of total plots related to vegetation cover in each site were selected and two soil samples were sampled in each plot to evaluate soil moisture variation in two depths. The results revealed that the cover percentage as well as vegetation production increased at about 2 times in catchment ponds site and 1.5 times in curved pits site in comparison to the control site. According to the results, it seems that catchment pond method has better performance in comparison to the curved pit for increasing soil moisture and vegetation production and therefore priority of these systems can be advised for rangeland improvement and reclamation in arid lands.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • cover percentage
  • vegetation production
  • Curved pit
  • Catchment pond
  • soil moisture

مراجع

  1. 1. Agriculture and Natural Resources Research Center, Yazd.(1999). The Economic and Social Studies, Herat, pub,Omran Kavir, 52 pages.
  2. 2. Ahmadi H., madadizadeh, N., shahrokhi, S. and miri, A. 2011. waste management by constructing door pond in desert. case study south of Kerman province. Proceedings of the Second National Conference against desertification and sustainable development of desert wetlands in iran, arak Iran. 23-24 September, p: 680.(In persian).
  3. 3. Azarnivand, H., 2009. Improved rangelands, barriers and solutions, Collection abstracts of the Fourth National Conference on rangeland and rangemanegment, Tehran .20-22 October. p: 364. (In Persian)
  4. 4. Babakhanlou, B, 1985. rangelands through holy water storage, forests and Pastures, technical Office Range, p: 60.(in persian)
  5. 5. Branson, F.A., R.F. Miller & I.S. McQueen, 1966. Contour furrowing, pitting, and ripping on rangelands of the western United states, Journal of Range Management, 19(4): 182-190.
  6. 6. Delkhosh, M. & R. Bagheri, 2012. Effect of mechanical projects of arc basin on production, canopy cover, plant composition and soil moisture in Zahedan, Collection abstracts of first National Conference of rainwater catchment systems of Iran, Mashhad. Iran. 13-14 December. p: 18. (In Persian)
  7. 7. Ghasemi, A. & H. A. Heydari, 2009. Assessment of the effects of flood spreading on soil properties andvegetative characteristics of Nubk, common mesquite and gum Arabic in Tangestan, Boshehr province,Journal of Wood and Forestry Science and Technology., 16(4): 59-72. (In Persian)
  8. 8. Habibzadeh A., goudarzi, M., mehrvarz moghanlou, K. and javanshir, A. 2007. the effect of pitting, ripping and contour furrow in the soil and vegetation. department of Natural Resources, 60(2): 397.
  9. 9. Heydari, K., G. Salehi, A. Javaheri, M. Salehi & H. Hasanli, 2012. Effect of arc basin project on range condition and production in arid and semi-arid (case study: khonj province), Collection abstracts in Third National Conference Combat to Desertification and Development of Desert Wetlands in Iran, Arak. Iran. September, p: 42-46.(In Persian)
  10. 10. Jahantigh, M. & M. Pessarkli, 2009. Utilization of contour furrow and pitting techniques on desert rangelands: Evaluation of runoff, sediment, soil water content and vegetation cover, Journal of Food, Agriculture and Environment, 7(2): 736-739.
  11. 11. Jahantigh. M. (2002). Aquifer role in increasing the quality and quantity of agricultural products and livestock in the region of Saravan Poshtkooh Flood stations achievements Conference, pp. 77-71.
  12. 12. Kafash, A., F. Zolfaghari & M. Molazehi, 2012. Overflow management and restoration of vegetation in arid regions with construction of arc basin, Collection abstracts of first National Conference of rainwater catchment systems of Iran, Mashhad. Iran. 13-14 Desember. p: 25 (In Persian).
  13. 13. Moghadam, H. R., 2005. Range and rangemanagement. First edition. University of Tehran Press, 470 p.(In Persian.
  14. 14. Rauzi, F. 1974. Mechanical and chemical range renovation in south eastern Wyoming, Journal of Range management., 27(1):48-52.
  15. 15. Rich Terrel, D., 2005. Effects of contour furrowing on soils, vegetation and grassland breeding birds in North Dakota, Agriculture forest service, p: 496-503.
  16. 16. shahrivar A. and khazaei, M. 2015. mechanical and biological methods to increase soil and vegetation in pastures. Agriculture Organization Kohgiluyeh and Boyer.
  17. 17. Siahmansour, R. (2004). Flood effects on quantitative indices of pasture Koohdasht aquifer. Proceedings of the Third Conference, Soil Conservation and Watershed Management, Research Center.
  18. 18. Simantan, R., H.B. Osborn & K. G. Renard, 1978. Hydrologic Effects of Rangeland Renovation, First international rangeland congress, pp: 331-334
  19. 19. Tavakoli, A. R., Oweis, Th. 2005. Improving Rain Water Productivity by Micro Catchments Water Harvesting (MCWH) Systems the Northwest of IRAN. IV International Symposium on Pistachios and Almonds. pp; 18:19 Book of abstracts. (in Persian).
مهندسی اکوسیستم بیابان
دوره 6، شماره 16
آذر 1396
صفحه 25-34

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار