اولویت‌بندی گنبدهای نمکی جنوب غرب هرمزگان برای دفن پسماند‌های اتمی با تأکید بر حفاظت از حوزۀ آبخیز

نویسندگان

دانشگاه هرمزگان

10.22052/6.15.73

چکیده

در حال حاضر، یکی از نگرانی‌های محققان، دفن پسماند‌های اتمی است. ازآنجاکه نمکزارها و ازجمله گنبدهای نمکی، محیط تاحدی نامتخلخل، ناتراوا و ضخامت نسبتاً مناسب تشکیلات نمکی بوده و هچنین جوامع گیاهی، جانوری و انسانی کمتری را در اطراف آن می‌توان یافت؛ بنابراین می‌تواند به‌عنوان محل مناسب برای ذخیرۀ پسماندهای اتمی مطرح باشد. در این پژوهش، 24 معیار محیطی با تأکید بر سه معیار اصلی، هیدرولوژی، آبخیزداری، زمین‌شناسی و اقتصادی‌اجتماعی شامل شیب، تراکم آبراهه‌ای، دبی حداکثر لحظه‌ای، کلاس آبراهه و معیارهای دیگر در نظر گرفته شد. سپس با استفاده از پرسشنامه و نظرسنجی از متخصصان و کارشناسان مجرب، معیارهای مورد اشاره وزن‌دهی شد. کمترین و بیشترین وزن معیارها به‌ترتیب مربوط به دبی حداکثر لحظه‌ای با عدد 0/031 و فاصله از مناطق مسکونی با عدد 0/052 به‌دست آمد. در روش ELECTRE همۀ گزینه‌ها با استفاده از مقایسات غیررتبه‌ای موردارزیابی قرار گرفته و بدین طریق گزینه‌های غیر مؤثر حذف شد. ابتدا با محاسبۀ مقادیر رقومی، همۀ معیارها در غالب ماتریس تصمیم‌گیری آورده شد. سپس داده‌های ماتریس تصمیم‌گیری، بی‌مقیاس و اوزان معیارهای موردنظر، در ماتریس مذکور وارد شد. سپس ماتریس توافق و مخالف تشکیل گردید و درنهایت منجر به ماتریس تسلط نهایی شد. نتایج عددی به‌دست‌آمده از مدل ELECTRE نشان داد که می‌توان سه گنبد نمکی جنوب غرب استان هرمزگان را از لحاظ داشتن شرایط مناسب برای دفن پسماند‌های اتمی، الویت‌بندی کرد. گنبد نمکی گچین با بیشترین مقدار عددی شاخص (1)، به‌عنوان مناسب‌ترین گزینه انتخاب و گنبد نمکی انگوران، با شاخص عددی (0) و گنبد نمکی پل، با شاخص عددی (1-)، به‌ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفتند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

: ELECTRE models, Nuclear waste, Pol Salt Dome, Angouran Salt Dome, Gachin Salt Dome.

نویسندگان [English]

  • rasool mahdavi
  • zeynab balooch akbari
  • mohammad poosti
  • hamid gholami
چکیده [English]

Recently, scientists are concerned about nuclear waste landfill sites. Because salt pans, salt marsh and salt domes are non-porous environment, with no stubble thickness of salt and the plant communities, less humans and animals can be found around them, so it can be used as a nuclear waste landfill.  In this study, 24 environmental criteria are investigated with emphasis on hydrology, watershed management, geological structure and socio-economic situations that included: slope, drainage density, maximum instantaneous discharge, drainage class and other parameters. Then, the criteria were evaluated using questionnaire and consultation with experts. The lowest and the most important criteria were related to maximum instantaneous discharge and distance from residential areas with 0.031 and 0.052 value, respectively. In ELECTRE model, all options were evaluated by non-ranking relations and in this way, non-effective options were eliminated. At first, by calculating numerical values, all criteria were given in the form of a matrix, which is called decision matrix. Then data of the decision matrix values which are non-scaled and criteria values were entered in the matrix. Thereafter, the effective coordinated and uncoordinated matrixes and consistent matrixes were obtained and finally, final matrix is formed. According to ELECTRE model results, it could be possible to prioritize three salt domes of southwestern Hormozgan for burying nuclear waste. Gachin salt dome, with most indices (1), as the most suitable option and Angouran salt dome, a numerical index (0) and Pol salt dome, with an index number (-1), ranked second and third, respectively

کلیدواژه‌ها [English]

  • ELECTRE models
  • Nuclear waste
  • Pol Salt Dome
  • Angouran Salt Dome
  • Gachin Salt Dome
Asghar pour, A., 2006. Sources of Radioactive waste production and Disposal Methods .Journal of Exploration & Production, 39:42-45. 2. Asgharpour. M.J.,2009. multiple-criteria decision analysis. Tehran University. Pp:400. 3. Federal Institute for Geosciencesand Natural Resources,1984., THermomechanical properties of radiated rock salt, nuclearInstruments and methods in physics research b l, 542-548. 4. Ghafouri, M., Sarreshtedari, A., 2011. Evolution of watershed.Central research of soil conservation and watershed management. 5. Guijun,W., Chunming,W., Kangmei, G., 2009. "Self-Sealing Behavior of High Level Waste Repository in Rock Salt Fprmation", International Conference on Engineering Computation. 6. Iran manesh, J., Rezaei, M.,2013. "Urban Waste Iandfill Site Selection by GIS (Case Study Yazd City)" The 1st National Conference on Environment, Energy and Biodefense. 7. International Atomic Energy Agency. Measurment of radio nuclides in food and the environmental. IAEA.1987. 71-295. 8.Khodabakhshi, B.,Jafari. H., 2011. Application of fuzzy ELECTRE TRI method for determination of environmental impact significance of water resource development projects (the case of Ardebil Dam, Drainage and Irrigation Network Project. Environmental researches. 1(2): 31-42. 9. Langer, M., Heusermann,S., 2001. Geomechanical stability and integrity of waste disposal mines in salt structures, Federal Institute for Geosciences and Natural Resources, Stilleweg 2. 10. Lomenick, T.F., Bradshaw, R.L., 1969. Model pillar tests for evaluating the structural stability of opening in rock salt utilized for the disposal of radioactive wastes, Nuclear engineering and Desing 9, 269-278. 11. Mozdianfard , M.R., Nadimi, S., 2009. Application of Iran Salt Domes for Optimum Electricity Generation. Iranian Journal of Energy. 12(2):45-60. 12.Mazdian fard, M.R., Nadimi, S., 2009, Using Iranian salt domes to produce optimal electricity, Journal of Iran Energy, 12(3):45-60 13.https://www.oecd-nea.org/rwm/profiles/germany_profile.pdf..2016 14. Rezaei, K.,Nezamvafa, N.,Nowroozi,N.,Nezam vafa, S.,2012. centeral iran for establishment of under grond gas storages. quarterly journal of geotechnical gology (applied geology): 8(1):35-50. 15. Sadeghi, N., and E., Esmaeelinejad, 2011, new methods of waste disposal of nuclear activities, the fifth Conference of Environmental Engineering, Tehran, Tehran University, Faculty of Environment, http://www.civilica.com/Paper -CEE05-CEE05_606. Html. 16. Slizowski, K., Janeczek, J., Przewlocki, K., 2003. Suitability of salt-mudstones as a host rock in salt domes for radioactive-waste storage, Applied Energy 75,119-128. 17. Taghipour, S., Khalili, M., Noghrehyan, M., Toraby, Gh., Mackizadeh , M. A., Taghipour, B., 2008. Mineralogy and petrology in magmatic rocks of Hormoz Formation (salt diapires of High Zagros). Irananin Journal of Crystallography and Mineraloy. 6(3):377-388. 18.Taghipour, S., Taghipour, B., 2010.Mineralogical studies of metasomatic minerals within volcanic rocks of High Zagros salt domes.Journal of Crystallography and Mineralogy Vol. 17, No. 4, Winter, 535 – 550. 19. Wang, J.u., 2014. On area-specific underground research labratory for geological disposal of high-level radioactive waste in china, Journal of Mechanic and Geotechnical Engineeng 6,99-104. 20. Ugur, Yaramanci, 2000. Geoelectric exploration and monitoring in rocksalt for the safety assessment of underground waste disposal sites, Technical University of Berlin, Department of Aplied Geophysics,Ackerstr.71-76.