ارزیابی خطر بیابان‌زایی با استفاده از مدل MICD (منطقۀ موردمطالعه: حوزۀ آبخیز تالاب کجی نهبندان استان خراسان جنوبی)

نویسندگان

1 دانشگاه علوم کشاورزی گرگان

2 دانشگاه شیراز

10.22052/6.14.33

چکیده

بیابان‌زایی نتیجۀ فرایندهای مهمی همچون تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی است. مناطق خشک و نیمه‌خشک، سطح وسیعی (85 درصد) از کشور را دربرمی‌گیرد؛ ارزیابی خطر و تهیۀ نقشۀ شدت بیابان‌زایی همواره یکی از ابزارهای برنامه‌ریزان برای مدیریت مناطق بیابانی بوده است. در این پژوهش، کارایی مدل MICD در ارزیابی خطر بیابان‌زایی حوزۀ آبخیز تالاب کجی نهبندان در استان خراسان جنوبی بررسی شد. بدین منظور ابتدا به‌کمک مطالعات پایه، نقشۀ کوچک‌ترین واحدهای همگن بیابانی تهیه و سپس در هر واحد، اقدام به امتیازدهی و ارزیابی خطر بیابان‌زایی گردید. براساس نتایج به‌دست‌آمده، خطر بیابان‌زایی در منطقۀ موردمطالعه به 5 کلاس آرام (I)، کم (II)، متوسط (III)، زیاد (IV) و شدید (V) تقسیم شد که کلاس شدید (V) با 54/1 درصد، بیشترین سطح از مساحت منطقۀ موردمطالعه و کلاس کم (II) با 3 درصد کمترین درصد از مساحت منطقۀ موردمطالعه را به خود اختصاص داد. بیشترین امتیاز مربوط به رخسارۀ تپۀ ماسه‌ای فعال به ارزش عددی 25 و کلاس کیفی شدید و کمترین امتیاز به رخسارۀ برون‌زدگی سنگی و دریاچۀ کویری به ارزش عددی 3 و کلاس کیفی کم تعلق گرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Hazard assessment of desertification using the MICD model: a case study of Kaji pond watershed in Nehbandan, Iran

نویسندگان [English]

  • raziyeh hosseinpour 1
  • MAJID onagh 1
  • biram komaki 1
  • mahdi ramazani gask 2
1
2
چکیده [English]

Desertification is the result of a series of important processes. Among them, climate change and human activity are the most important. Arid and semi-arid regions cover a vast area of Iran (85%). The hazard assessment of desertification and preparation of desertification intensity maps are key tools for management of desert regions. This research assessed the efficiency of the MICD model for hazard assessment of desertification in the study area of Kaji pond, located in the Nehbandan region of South Khorasan province. The results of baseline studies conducted in the area were used to prepare a map of the smallest desert homogenous units and then score and assess the hazard of desertification in each unit. The results showed that desertification hazard in the study area fell into five classes: slow (I), low (II), medium (III), high (IV) and severe (V). The severe class covered the largest part of the area under study (54.1%) and the low class (II) covered the smallest area (3%). The highest score was assigned to active sand dunes with a value of 25 in the severe class (V). The lowest score was assigned to rocky protrusions and desert lakes with a value of 3 in the low class (II).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Desertification hazard
  • MICD
  • Kaji pond
  • Nehba