بررسی شکل زمین و میزان NDVI در سازندهای زمین‌شناسی به‌منظور ارزیابی حساسیت آن‌ها به فرسایش (مطالعۀ موردی: شمال شهرستان داراب)

نویسنده

دانشگاه شیراز

چکیده

یکی از عوامل مهم و تأثیر‌گذار بر روی فرسایش، خصوصیات سنگ‌شناسی حوزۀ آبخیز است. با توجه به خصوصیات سنگ‌شناسی حوزۀ آبخیز می‌توان دانست که واکنش سنگ‌ها نسبت به فرایند هوازدگی و فرسایش در منطقه چگونه است. در مطالعات فرسایش و حفاظت خاک، بررسی ویژگی‌های سنگ‌شناسی منطقۀ مورد مطالعه بسیار مهم است. با توجه به اینکه شهرستان داراب در مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور قرار دارد و مستعد فرسایش آبی است، هدف از این مطالعه بررسی ویژگی سازندهای زمین‌شناسی، حساسیت سازندها و تعیین مناطق حساس به فرسایش آبی در شمال شهرستان داراب است. همچنین در این پژوهش ارتباط بین سازندهای زمین‌شناسی، شکل زمین و شاخص تفاضلی نرمال‌شدۀ پوشش گیاهی (NDVI) بررسی شد. پس از تهیۀ نقشۀ زمین‌شناسی منطقه و تعیین نوع سازندهای موجود در منطقه، میزان حساسیت آن‌ها با استناد به جداول ارائه‌شده در روش‌های مذکور، نقشۀ مربوط به حساسیت سازندهای موجود در منطقه ترسیم شد. درنهایت به‌منظور بررسی ارتباط بین میزان حساسیت سازندهای موجود در منطقه و میزان شاخص پوشش گیاهی NDVI از تصاویر ماهواره‌ای لندست 8 در آبان 1394 استفاده شد. همچنین به‌منظور تهیۀ لندفرم‌ها از شاخص موقعیت توپوگرافی (TPI) در محیط GIS استفاده شد. داده‌های ورودی شاخص موقعیت توپوگرافی (TPI) شامل شیب، انحنای عرضی، انحنای حداقل و انحنای حداکثر بود. نتایج نشان داد که چهار نوع کلاس حساسیت‌پذیری در منطقه، از کم تا زیاد وجود دارد. به‌طوری‌که 40/22، 26/81، 20/11، 13/41 کیلومترمربع از منطقۀ مورد مطالعه به‌ترتیب دارای حساسیت کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد به فرسایش است. همچنین مشخص شد که بیشترین NDVI در سازندآسماری‌ـ‌جهرم (0/457) با درجه حساسیت کم قرار گرفته است؛ بنابراین این سازند مکان مناسبی برای رشد پوشش گیاهی به‌حساب می‌آید. نتایج طبقه‌بندی مورفولوژیکی منطقۀ مطالعاتی نشان داد که منطقۀ مورد مطالعه شامل 10 نوع لندفرم است که شامل آبراهه، دره‌های آبراهه‌های میانی، زهکش‌های مرتفع، بالا رود، دره‌های u شکل، دشت‌های کوچک، شیب‌های باز، شیب‌های بالایی، یال‌های مرتفع، یال‌های شیب میانی، یال‌های مرتفع و قلۀ کوه است. بیشترین نوع لندفرم در منطقۀ مورد مطالعه مربوط به آبراهه (44/36درصد) و بعد از آن قله‌ها (33/38 درصد) و کمترین مربوط به دشت‌های کوچک (0/12 درصد) است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation of landform and Normalized Difference Vegetation Index (NDVI) value in geological formations to determination of their sensitivity to erosion (case study: north of Darab city)

نویسنده [English]

  • Marzieh Mokarram
چکیده [English]

One of the important factors affecting on the erosion is lithological characteristics in the watershed. Due to the characteristics of the watershed can be considered reaction of rock to the process of weathering and erosion in the study. In the research of erosion and soil conservation investigate the lithological characteristics of the study area is very important. According to the study area (north of the Darab city) is located in arid and semi-arid and it is able to water erosion, the aim of the study area is investigation the characteristics geological formations, determination of sensitive the area to water erosion in the northern of Darab city. Also in the research, relationship between lithological characteristics and Normalized Difference Vegetation Index (NDVI) was determined. After preparing the geology map and determining the type of formations in the region, based on resource was obtained sensitivity of formations in the study area. Finally, relationship between NDVI and sensitivity of geological formations to water erosion using Landsat 8 images in 2015 was determined. Also for preparing the landform map used topography position index (TPI) in the study area. The inputs data for preparing the TPI was slope, min curvature, max curvature, plan and profile. The results showed that there were 4 classes of sensitivity that consist of low sensitivity, medium sensitivity, high sensitivity and very high sensitivity in the study area. So that 40.22, 26.81, 20.11 and 13.41 km2 were in classes of low sensitivity, medium sensitivity, high sensitivity and very high sensitivity to water erosion respectively in the study area. Also the results showed that EMas-ja with low sensitivity had the highest NDVI (0.457). So the EMas-ja was suitable for growing of vegetation and had low erosion in the study area. The results showed that the study area was classified ten classes that consist of canyons, deeply incised streams, midslope drainages, shallow valleys, upland drainages, headwaters, u-shaped valleys, plains small, open slopes, upper slopes, mesas, local ridges/hills in valleys, midslope ridges, small hills in plains, mountain tops, high ridges. The highest area of landform was canyons, deeply incised streams (44.36%) and mountain tops, high ridges (33.38%). While the lowest area of landform was plain small (0.12%)

کلیدواژه‌ها [English]

  • Geological Formations
  • Water Erosion
  • NDVI Index
  • Index TPI Index
  • Darab City
1. Abdollahi, Z., Feiznia, S., 2011. Determination of erosion from geologic point of view, Taleghan watershed, Zidasht sub-basin. Proceedings of the Sixth National Conference on Science, Engineering and Fourth National Conference on Erosion. 8 pp. 2. Abolfathi Kh.,, Alikhah Asl, M., Rezvani, M., 2015. Typing and evaluation of pasture using geographical information systems (GIS) and vegetation index (NDVI) (Case Study: Abadeh city, Hablehrood Sub-Basin). Journal of humans and the environment, 33, 45-55. 3. FAO., 1977. Soil conservation and management in developing countries. Soils Bulletin 33. Rome. 211 pp. 4. Fargas, D., Martinez Casanovas, R., Poch, R., 1997. Identification of critical sediment source areas at regional level. Journal of Physics and Chemistry of the Earth, v. 22, nos. 3-4, p. 355-359. 5. Feiznia, S., Zare Khosheghbal, M., 2005. The final report of survey geological formation and rocks sensitivity to erosion and sediment yield in the Latyan watershed, Studies and Evaluation Group sediment and erosion, 185 pp. 6. Jones, K., Brruce, E., 2000. Assessing Landscape Conditions Relative to Water Resources in theWestern United States: A Strategic Approach. Environmental Monitoring and Assessment, 64: 227-245. 7. Kriegler, F.J., Malila, W.A., Nalepka, R.F. Richardson, W., 1969. Preprocessing transformations and their effects on multispectral recognition, in: Proceedings of the Sixth International Symposium on Remote Sensing of Environment, University of Michigan, Ann Arbor, MI, p. 97-131. 8. Martine, z., Casasnovas, J.A., 1994. Hydrographic information abstraction for erosion modeling at regional scale, a database perspective in a GIS environment, MSC. Thesis, Wageningen-Enchede,The Netherlands. 9. Miralavi, S.A, Ekhtesasi, M.R., 2011. Compare sensitive and sediment of granite and limestone rock units production in semi-arid and cold climates. Proceedings of the Sixth National Conference on Science, Engineering and Fourth National Conference on Erosion Watershed. 7 pp. 10. Moghimi, A., Yamani, M., J afar Biglu, M., Negahban, S., Salim Manesh, S., 2015. Evaluation of erosion balance in Hormozgan Haji Abad River Basin Using entropy (Entropy). Environmental Erosion Research Journal. 1 (3): 85-105 pp. 11. Mokarram, M., Sathyamoorthy, D., 2016. Relationship between landform classification and vegetation (case study: southwest of Fars province, Iran).Open Geosciences, 8(1), 302-309. 12. Shirani, K., Haji Hashim, M.R., lte Baboly Moakhar, H., 2012. Determination of the susceptibility of geological formations Maroon catchment for erosion using GIS, the first national conference on strategies to achieve sustainable agriculture, Ahvaz, University of message light Khuzestan province.10 pp. 13. Studies flood control urban basin. 2010. Agriculture of the city of Darab, 288 pp. 14. Weiss, A. (2006). Topographic Position and landforms Analysis. Poster presentation, ESRI user Conference, San Diego, C.A 15. Yamani, M., Mazidi, A., 1998. Investigation of changes of surface and desert vegetation using data from remote sensing in Siahkooh, Geographic research Journal, (65): 12-1.