تغییرات صفات ریختی و فیزیولوژیکی نهال‌های استبرق (Calotropis procera) در شرایط تنش آبی

نویسندگان

1 گروه جنگلداری دانشگاه لرستان

2 دانشگاه تربیت مدرس

3 دانشگاه سمنان

چکیده

از جمله مهم‌ترین تنش‌های محیطی که گیاهان مناطقی کم باران نظیر بخش‌های جنوبی و مرکزی ایران با آن مواجه‌اند، تنش‌های کم‌آبی و نبود آب کافی در طی مراحل رویش محسوب می‌شود. گیاه استبرق یکی از گونه‌های ارزشمند با موارد استفاده صنعتی (تولید الیاف با کیفیت) و دارویی فراوان است که مقاومت نسبتاً خوبی به شرایط خشک جنوب کشور دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر تنش آبی بر صفات ریختی و فیزیولوژیکی نهال‌های استبرق (Calotropis procera Ait) در شرایط گلخانه انجام شد. این آزمایش در شش سطح تنش آبی (دوره‌های آبیاری 3، 6، 9، 12، 15 و 18 روزه) در قالب طرح کاملاً تصادفی در مدت شش ماه صورت گرفت. میزان زنده‌مانی در دوره‌های آبیاری سه، شش و نه روز برابر با 100% و در 12 روز 75% بود، اما در تنش‌های آبی 15 و 18 روز، هیچ نهالی زنده نماند. بزرگ‌ترین میزان طول ریشه، نسبت ریشه به ساقه، سطح ریشه، حجم ریشه و تراکم طول ریشه در تنش آبیاری دوره‌ای نه روز مشاهده شد. پتانسیل آبی با افزایش تنش آبی افزایش یافت. بیشترین مقادیر فتوسنتز، هدایت‌ روزنه‌ای، تعرق و دمای سطح برگ، وزن‌تر و خشک ساقه و ریشه، ارتفاع نهال، قطر یقه و تعداد برگ به سطح آبیاری سه روز تعلق داشت. به‌طور کلی، یافته‌های این تحقیق آشکار ساخت که در شرایط مورد مطالعه، نهال‌های استبرق از نظر ویژگی‌های ریختی و فیزیولوژیکی پاسخ نسبتاً خوبی به دور آبیاری سه تا نه روز نشان داده است. این در حالی است که به‌دلیل شرایط خوب نهال‌ها و زنده‌مانی 100 درصدی آن‌ها در دورۀ آبیاری 9 روزه، می‌توان جهت استفادۀ این‌ گونه در جنگل‌کاری‌ها و فضای سبز، دورۀ آبیاری 9 روز را پیشنهاد نمود که به‌لحاظ اقتصادی و مدیریتی نسبت به دورۀ 3 روزه اهمیت بیشتری دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Morphological and Physiological Changes in Calotropis procera Seedlings under Water Stress Conditions

نویسندگان [English]

  • Mohammad Bahmani 1
  • Masoud Tabari 2
  • Seyed Gholamali Jalali 2
  • Davoud Kartoolinejad 3
1
2
3
چکیده [English]

Drought and low water stress is the most important environmental stress which plant are exposed to in low precipitation regions such as southern and central parts of Iran. Milkweed is one of valuable plant species with numerous industrial (producing high quality fibers) and medicinal benefits which has relatively resistance to drought conditions of southern Iran. The present study aimed to investigate the effect of water stress on morpho-physiological characteristics of Calotropis procera seedlings on the greenhouse conditions. This experiment was carried out at six levels of water stress (irrigation periods of 3, 6, 9, 12, 15 and 18 days) in a completely randomized design during 6 months. The survival rate of seedling was 100% for the irrigation periods of 3, 6, 9 days and 75%  for 12 days; But at 15 and 18 days irrigation periods any seedling did not survive. The greatest amount of root length, root/shoot ratio, root surface, root volume and root length density were observed at 9-day water stress. Water potential increased with increasing water stress. The maximum amount of photosynthesis, stomatal conductance, transpiration and leaf temperature, dry weight of shoots and roots, seedlings height, collar diameter and the number of leaves belonged to 3-day irrigation. Overall, the findings of this study revealed that Calotropis procera seedling had suitable condition of morpho-physiological characteristics in respond to tree- to nine-day irrigation periods. However, due to the good conditions of the seedlings and 100% of seedling survival in 9-day irrigation period, it can be proposed as afforestation and rural green spaces, instead of the 3-day irrigation period because of the economic and management reasons.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Calotropis procera
  • Irrigation period
  • Seedling survival
  • Photosynthesis
  • Stomatal flux