حفظ اکوسیستم پهنههای آبی بهویژه رودخانهها در کشورهایی نظیر ایران که در سطح وسیعی دارای اقلیم گرم و خشک بیابانی میباشد از اولویتهای هرگونه توسعه بهویژه توسعۀ پایدار است. ﻫﺪف از اﻳﻦ پژوهش، اولویتبندی اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻤﻲ رودﺧﺎنۀ اترک ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎی شمال شرق اﻳﺮان در اﺳﺘﺎن گلستان، ﺷﻬﺮستان مراوهتپه با اقلیم گرم و خشک بیایانی اﺳﺖ. در اﻳﻦ پژوهش از روش آنتروپی شانون برای ﻣﺤﺎسبۀ وزن ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎی اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻤﻲ رودﺧﺎﻧﻪ و تاپسیس بهبودیافته و ﻣﺪل ارزیابی مبتنی بر فاصلۀ ترکیبی (CODAS) ﺑﺮای اوﻟﻮﻳﺖﺑﻨﺪی ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده شد، بهطوری که دادهﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪﺻﻮرت ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ ﻣﻴﺪاﻧﻲ، از 149 ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻛﻪ در تابستان و پاییز 1399 ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﻛﻨاﻦ ﺷﻬﺮستان مراوهتپه ﺗﻜﻤﻴﻞ ﮔﺮدﻳﺪ، اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪ ﺗﺎ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺷﻮد ﻛﺪامیک از ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎی اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻤﻲ رودﺧﺎﻧﻪ (ﺗﻨﻈﻴﻤﻲ، زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ، ﺗﻮﻟﻴﺪی و اطلاﻋﺎﺗﻲ) دارای اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﺑﺮای ﺳﺎکنان هستند. ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎی وزندﻫﻲ ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎی اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻤﻲ رودﺧﺎﻧﻪ به روش آنتروپی شانون ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻛﺎﻛﺮدﻫﺎی زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ، ﺗﻮﻟﻴﺪی، اطلاﻋﺎﺗﻲ و ﺗﻨﻈﻴﻤﻲ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ ﻛﺴﺐ وزنﻫﺎی ٢٥0١/٠، ٢49١/٠، ٢49٠/٠ و ٢٤7٨/٠، ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ وزن را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص دادهاﻧﺪ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ بهدﺳﺖآﻣﺪه از اوﻟﻮﻳﺖﺑﻨﺪی ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎی اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﺑﺎ ﻣﺪلﻫﺎی تاپسیس بهبودیافته و CODAS، ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎی زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ، ﺗﻮﻟﻴﺪی، ﺗﻨﻈﻴﻤﻲ و اطلاﻋﺎﺗﻲ در اوﻟﻮﻳﺖ اول ﺗﺎ ﭼﻬﺎرم ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ پژوهش ﻧﺸﺎن داد که ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎی اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻤﻲ زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ، ﺗﻮﻟﻴﺪی، ﺗﻨﻈﻴﻤﻲ و اطلاﻋﺎﺗﻲ بهترتیب برای 41%، 26%، 25% و 8% از ﺷﻬﺮوﻧﺪان دارای اوﻟﻮﻳﺖ اول هستند. لذا ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ اﻟﮕﻮ در اﺧﺘﻴﺎر ﻃﺮاﺣﺎن و ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮان ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ رودﺧﺎﻧﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﺗﺎ ﻃﺮحﻫﺎﻳﻲ را در ﺟﻬﺖ ﭘﺎﻳﺪاری اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ رودﺧﺎﻧﻪ و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﺷﻬﺮی اﺟﺮا کنند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
هیدرولوژی دریافت: 1400/4/12 | پذیرش: 1400/8/21 | انتشار: 1401/4/31
ارسال پیام به نویسنده مسئول