نشریه مهندسی اکوسیستم بیابان

نگاه تک­بعدی به اکوسیستمهای مرتعی از منظر تولید علوفه سبب تخریب عرصه­ها و کاهش توان مراتع برای تولید علوفه گردیده است. اکثر نظریه­پردازان توسعه در راستای کاهش اثرات منفی استفاده تک­منظوره از مراتع، رویکرد متنوع­سازی فعالیت­های اقتصادی را پیشنهاد نموده­اند. تحقیق حاضر، در مراتع چشمه­خان از توابع استان خراسان شمالی انجام شده است. در این تحقیق، ضمن تعیین شایستگی مرتع برای استفاده چندمنظوره (دامداری، زنبورداری و گیاهان دارویی) با استفاده از دستورالعمل پیشنهادی ارزانی و همکاران (1387)، برای بهره­برداران نماینده نیز ترکیب بهینه منابع درآمدی با استفاده از مدل برنامه­ریزی ریاضی خطی در نرم افزار LINDO تعیین شده است. نتایج شایستگی چرای دام نشان داد که 7/44 درصد از سطح منطقه دارای شایستگی متوسط برای چرای دام، 66/43 درصد دارای شایستگی کم، از نظر شایستگی برای زنبورداری نیز 23/14 درصد از سطح منطقه دارای شایستگی خوب، 38/49 درصد دارای شایستگی متوسط، 84/24 درصد دارای شایستگی کم و از نظر شایستگی برای برداشت گیاهان دارویی نیز 22/7 درصد از سطح منطقه دارای شایستگی خوب برای برداشت گیاهان دارویی، 62/71 درصد دارای شایستگی متوسط، 6/9 درصد دارای شایستگی کم می­باشند. نتایج تعیین الگوی بهینه منابع درآمدی نشان داد که بازده الگوهای بهینه نسبت به مقدار بازده الگوی فعلی برای بهره­بردار نماینده 2،1، 3 و4 بترتیب 01/1، 11/2، 18/3 و 25/30 درصد افزایش نشان می­دهد.