دوره 7، شماره 21 - ( 11-1397 )
جلد 7 شماره 21 صفحات 32-13 |
برگشت به فهرست نسخه ها
چکیده:
مناطق مختلف، استعدادهای متفاوتی در تولید گردوغبار دارند و افزایش طوفان‌های گردوغبار نشان‌دهندۀ حاکمیت اکوسیستم بیابانی در هر منطقه است. بدین منظور، داده‌های ساعتی گردوغبار و داده‌های ماهانۀ هواشناسی و اقلیمی شامل دمای بیشینه، دمای کمینه، دمای متوسط، سرعت بیشینۀ باد، مجموع بارش و دمای خاک در اعماق مختلف (۵، 10، 20، 30 و 50 سانتی‌متر) در 37 ایستگاه سینوپتیک کشور با طول دورۀ آماری 25ساله (1990ـ۲۰۱۴) گردآوری، و روند آن‌ها توسط آماره‌های ناپارامتری من-کندال و سنس استیمیتور محاسبه شد. همچنین برای بررسی تأثیرپذیری طوفان‌های گردوغبار از نوسانات اقلیمی علاوه بر متغیرهای مذکور، شاخص خشکسالی بارش-تبخیر و تعرق پتانسیل استاندارد (SPEI) نیز در بازۀ زمانی فصلی محاسبه و سپس برای تحلیل همبستگی عناصر اقلیمی و طوفان‌های گردوغبار، از روش اسپیرمن استفاده شد. نتایج فراوانی روزهای گردوغباری در این بازۀ 25ساله نشان می‌دهد که زابل، آبادان و اهواز رکورددار بیشترین روزهای همراه با طوفان‌های گردوغباری، به‌ترتیب با 711، 401 و 321 روز بوده‌اند. نتایج آزمون من-کندال نشان داد که از 37 ایستگاه هواشناسی مورد بررسی، ۶ ایستگاه اردبیل، بیرجند، مشهد، سبزوار، یزد و سمنان دارای روند نزولی، ۵ ایستگاه دارای روند افزایشی معنی‌دار در سطح اطمینان 95% و 21 ایستگاه دارای روند افزایشی معنی‌دار در سطح اطمینان 99% بوده‌اند. نتیجۀ آزمون سنس استیمیتور نشان داد که ۶ ایستگاهی که در روش من-کندال دارای روند نزولی بودند، در این روش بدون روند هستند و به‌ترتیب 11، 10 و 10 ایستگاه دارای روند افزایشی، افزایشی معنی‌دار در سطح اطمینان 95% و افزایشی معنی‌دار در سطح اطمینان 99% هستند؛ به‌طور کلی در اکثر موارد نتایج دو آزمون در سطوح اطمینان مورد نظر مشابهت دارد. نتایج همبستگی اسپیرمن در کشور نشان می‌دهد که فراوانی روزهای گردوغباری با سرعت بیشینۀ باد، شاخص SPEI و دمای بیشینه از بین پارامترهای اقلیمی گفته‌شده، به‌ترتیب با ضرایب 74/0، 57/0- و 48/0 بیشترین همبستگی را داشته و همگی در سطح اطمینان 99% معنی‌دار شده‌اند. ضمن اینکه دمای عمق ۵ سانتی‌متر خاک نسبت به دیگر اعماق، بیشترین همبستگی را با طوفان گردوغبار داشته و با ضریب 39/0 در سطح 95% معنی‌دار شده است. به‌طور کلی، نتایج آزمون‌های انجام‌شده بیانگر افزایش روند طوفان‌های گردوغبار در غرب و جنوب غرب، قسمت‌هایی از شمال غرب و جنوب شرق کشور است. نتایج این مطالعه می‌تواند در شناخت اثرات نوسانات اقلیمی بر فراوانی طوفان گردوغبار و مهار بیابان‌زایی ایران مفید باشد.
واژه‌های کلیدی: آزمون من-کندال، پارامترهای اقلیمی، طوفان‌های گردوغبار، شاخص خشکسالی SPEI، همبستگی اسپیرمن.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تغییر اقلیم
دریافت: 1397/6/1 | پذیرش: 1397/10/9 | انتشار: 1397/11/17
دریافت: 1397/6/1 | پذیرش: 1397/10/9 | انتشار: 1397/11/17
abstract [PDF 272 KB] (167 دریافت)
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
