دوره 9، شماره 27 - ( 4-1399 )
جلد 9 شماره 27 صفحات 13-24 |
برگشت به فهرست نسخه ها
چکیده:
تمام مسائل مربوط به یک حوزۀ آبخیز از قبیل مدیریت آب و خشکسالی باید به‌صورت یکپارچه، در غالب مدیریت جامع مدنظر باشد. یکی از عوامل توسعۀ کانون‌های گردوغبار دهۀ اخیر استان خوزستان، منطقۀ خروجی سه حوزۀ آبخیز کارون، کرخه و زهره-جراحی، رخداد خشکسالی‌های متوالی بوده است. به‌منظور ارزیابی پتانسیل تغییرات مکانی-زمانی رخدادهای خشکسالی و ترسالی، از نمایۀ خشکسالی SPI استفاده شد اما با توجه به افزایش روند دما در هر سه حوضه، شاخص خشکسالی SPEI محاسبه و از دورۀ آماری 1346ـ1396 در قالب 5 دهه در یک شبکه با تفکیک مکانی 44×44 کیلومتر بر اساس داده‌های هواشناسی و مدیریت منابع آب کشور در نرم‌افزار GIS بازتولید شد. برای 79 نقطه در سه حوضه شاخص SPI و SPEI در نرم‌افزار متلب استخراج و در نرم‌افزار GIS به روش کریجینگ پهنه‌بندی شد. نتایج نشان داد بر اساس هر دو شاخص، دهۀ سوم مرطوب‌ترین و دهۀ پنجم خشک‌ترین دهه بوده است. در دو دهۀ اول که دما افزایش چندانی نداشته، رخداد خشکسالی بر اساس شاخص SPEI در کل حوضه‌ها شدت کمتری داشته اما در دهۀ آخر به‌دلیل افزایش دما و در نتیجۀ افزایش تبخیر شدت خشکسالی SPEI به‌ویژه در محدودۀ کانون‌های گردوغبار به‌مراتب شدیدتر بوده است.
واژه‌های کلیدی: تبخیر و تعرق تورنت‌وایت، شاخص‌های خشکسالی spi و spei، کانون گردوغبار، مدیریت حوزۀ آبخیز.