دوره 9، شماره 26 - ( 2-1399 )
جلد 9 شماره 26 صفحات 61-72 |
برگشت به فهرست نسخه ها
چکیده:
با جمعآوری آب باران و ذخیرهسازی آن با استفاده از شیوههای مختلف ذخیرۀ نزولات آسمانی در مناطق خشک کشور، اراضی فاقد پتانسیل کشاورزی، در جهت ایجاد پوشش گیاهی به کار گرفته میشود که در نتیجۀ آن، کاهش تبخیر، رواناب و اتلاف آب و افزایش ذخیرۀ آب زیرزمینی حاصل خواهد شد. هدف از این تحقیق، تأثیر شیوههای مختلف ذخیرۀ نزولات آسمانی بر حفظ رطوبت خاک و برخی از خصوصیات رویشی نهالهای بومی گونۀ مغیر (Acacia oerfota (Forssk.) Schweinf) در حوزۀ زوجی و معرف دهگین استان هرمزگان است. خصوصیات رویشی و کیفی نهالها شش ماه پس از تولید، اندازهگیری و سپس به سامانههای آبگیر باران هلالی، لوزی، پیتینگ و شاهد انتقال یافت. چالههایی با ابعاد40×40×40 سانتیمتر در وسط سامانههای هلالی، پیتینگ و انتهای ضلع سامانۀ لوزی جهت کاشت نهالها حفر شد. همۀ سامانهها عمود در جهت شیب احداث شده است. شایان ذکر است برای پلات شاهد نیز در منطقهای همشیب با سایر سامانهها و فاصلۀ متوسط 2 متر از یکدیگر، چالههای کاشت نهال حفر شد. چهار ماه پس از کاشت نهال در دورۀ بارش و ثبت پنج واقعۀ بارندگی، خصوصیات رویشی و کیفی نهالها در سامانهها و همچنین رطوبت خاک 24 ساعت پس از هر بارش بررسی و با استفاده از آنالیز واریانس دوطرفه مقایسه شد. درجۀ شادابی نهالها در شاهد با مقدار 86/2 در درجۀ متوسط طبقهبندی قرار گرفته و بهطور معنیداری کمتر از مقدار آن در شیوههای مختلف جمعآوری نزولات آسمانی بود. میانگین رویش قطری و ارتفاعی در سامانۀ هلالی 95/1 میلی‌متر و 12/10 سانتیمتر بود که اختلاف معنیداری با شاهد در سطح 5% داشت. این نتایج نشان میدهد این اختلاف رویش تصادفی نبوده بلکه تحت‌تأثیر شیوههای مختلف ذخیرۀ نزولات آسمانی است. درصد رطوبت در سامانههای هلالی، لوزی، پیتینگ و شاهد (24 ساعت پس از بارش) بهترتیب 46/13، 95/11، 5/11 و 34/10 درصد بود که اختلاف معنیداری با یکدیگر داشتند. بنابراین اختلاف رطوبت، واقعی بوده و ناشی از عملکرد شیوههای مختلف ذخیرۀ نزولات آسمانی است. نتایج همبستگی بین خصوصیات رویشی و رطوبت خاک با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون نیز نشان داد رطوبت خاک با احتمال 99%، اثر مستقیم مثبتی بر قطر یقه و ارتفاع نهالها دارد. طبق نتایج، در شرایط طبیعی در منطقۀ دهگین، سامانۀ هلالی با بهبود بهتر ذخیرۀ نزولات و کاهش اتلاف آب و درنتیجه افزایش رطوبت خاک در مقایسه با شاهد، میکروکلیمای مناسبتری را برای رویش گیاه فراهم میکند.
Extended Abstract [PDF 678 KB] (6 دریافت)
ارسال پیام به نویسنده مسئول
