چکیده:
با جمعآوری آب باران و ذخیرهسازی آن با استفاده از شیوههای مختلف ذخیره نزولات آسمانی در مناطق خشک کشور، اراضی فاقد پتانسیل کشاورزی، در جهت ایجاد پوشش گیاهی بهکار گرفته میشود که در نتیجه آن، کاهش تبخیر، رواناب و اتلاف آب و افزایش ذخیره آب زیرزمینی حاصل خواهد شد. هدف از این تحقیق تأثیر شیوههای مختلف ذخیره نزولات آسمانی بر حفظ رطوبت خاک و برخی از خصوصیات رویشی نهالهای بومی گونه مغیر (Acacia oerfota (Forssk.) Schweinf) در حوزه زوجی و معرف دهگین استان هرمزگان است. خصوصیات رویشی و کیفی نهالها شش ماه پس از تولید، اندازهگیری و سپس به سامانههای آبگیر باران هلالی، لوزی، پیتینگ و شاهد انتقال یافت. چالههایی با ابعاد40×40×40 سانتیمتر در وسط سامانههای هلالی، پیتینگ و انتهای ضلع سامانه لوزی جهت کاشت نهالها حفرشد. کلیه سامانهها عمود در جهت شیب احداث شده است. لازم به ذکر است برای پلات شاهد نیز در منطقهای همشیب با سایر سامانهها و فاصله متوسط 2 متر از یکدیگر، چالههای کاشت نهال حفر شد. چهار ماه پس از کاشت نهال در دوره بارش و ثبت 5 واقعه بارندگی، خصوصیات رویشی و کیفی نهالها در سامانهها و همچنین رطوبت خاک 24 ساعت پس از هر بارش بررسی و با استفاده از آنالیز واریانس دوطرفه مقایسه شد. درجه شادابی نهالها در شاهد با مقدار 86/2 در درجه متوسط طبقهبندی قرار گرفته و بهطور معنیداری کمتر از مقدار آن در شیوههای مختلف جمعآوری نزولات آسمانی بود. میانگین رویش قطری و ارتفاعی در سامانه هلالی 95/1 میلیمتر و 12/10 سانتیمتر بود که اختلاف معنیداری با شاهد در سطح 5 درصد داشت. این نتایج نشان میدهد این اختلاف رویش تصادفی نبوده بلکه تحت تأثیر شیوههای مختلف ذخیره نزولات آسمانی است. درصد رطوبت در سامانههای هلالی، لوزی، پیتینگ و شاهد (24 ساعت پس از بارش) بهترتیب 46/13، 95/11، 5/11 و 34/10 درصد بود که اختلاف معنیداری با یکدیگر داشتند. بنابراین اختلاف رطوبت، واقعی بوده و ناشی از عملکرد شیوههای مختلف ذخیره نزولات آسمانی است. نتایج همبستگی بین خصوصیات رویشی و رطوبت خاک با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون نیز نشان داد رطوبت خاک با احتمال 99 درصد، اثر مستقیم مثبتی بر قطر یقه و ارتفاع نهالها دارد. طبق نتایج، در شرایط طبیعی در منطقه دهگین، سامانه هلالی با بهبود بهتر ذخیره نزولات و کاهش اتلاف آب و درنتیجه افزایش رطوبت خاک در مقایسه با شاهد، میکروکلیمای مناسبتری را برای رویش گیاه فراهم میکند.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
