نشریه مهندسی اکوسیستم بیابان

منابع آب زیرزمینی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع تأمین آب مورد نیاز برای بخش‌های کشاورزی، شرب و صنعت، از اهمیت زیادی برخوردار است که با خطرات متفاوتی نظیر افت سطح، کاهش میزان تغذیه به‌سبب نقصان بارندگی و آلاینده‌های طبیعی و غیرطبیعی مواجه است. این پژوهش در دشت آبرفتی گرمسار، در استان سمنان صورت گرفته است. به‌منظور شناخت وضعیت کیفی آب شامل هدایت الکتریکی و نسبت جذب سدیم، نتایج آنالیز شیمیایی 52 چاه در 2 دوره زمانی 1381تا1388 و 1387ـ1390 مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با توجه به اهداف تحقیق، روند و آثار تغییرات شاخص نوسان‌های سطح سفرۀ آب زیرزمینی در 4 دوره زمانی 1373تا1375، 1375تا1381، 1381تا1388 و 1388تا1390 در 75 حلقه چاه، بررسی شد. برای پهنه‌بندی ویژگی‌های کمی آب، از روش IDW با توان‌های 1 تا 5 و دو روش زمین‌آماری (کریجینگ و کوکریجینگ) در نرم‌افزارهای ArcGIS و Surfer8 استفاده شد. برای بررسی روند و تغییرات شاخص نوسان‌های سطح سفره آب زیرزمینی و پارامترهای کیفی معیار آب از کلاس‌بندی و امتیازات مدل بیابان‌زایی IMDPA استفاده شد. نتایج نشان داد که افت سطح آب زیرزمینی در دوره‌های 1373تا1375، 1375تا1381، 1381تا1388 و 1388تا1390 به‌ترتیب، برابر 05/1 متر، 2/8 متر، 27/4 و 34/5 متر بوده است و به‌طور متوسط، افت آب زیرزمینی در دشت گرمسار سالیانه معادل 99/0 سانتی‌متر یا به‌عبارتی معادل 1 متر است. همچنین به‌منظور تعیین رده و نوع کیفیت آب از تقسیم‌بندی ویل‌کوکس استفاده شد که با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، نوع کیفیت آب برای کشاورزی «خیلی شور و مضر برای کشاورزی» است.