درمنۀ دشتی یکی از گونههای مهم بوتهای اسانسدار در ترکیب گیاهی مراتع استپی است که بهعلت دارا بودن اسانس، معمولاً در اواخر فصل تابستان و فصل پاییز، مورد چرای دام قرار میگیرد. از آنجایی که علاوه بر عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی نیز بر نوع و میزان اسانس این گونۀ گیاهی اثر میگذارند، و چرای دام تا حد زیادی متأثر از تغییرات اسانس این گونه است، هدف این پژوهش بررسـی تغییـرات فصلی اسانس گیاه درمنۀ دشتی در مراتع استپی منطقۀ گلچکان کاشان طی فصلهای سال 1396 بود. نمونهبرداری بهصورت تصادفی انجام شد. نمونههای گیاهی پس از جمعآوری از رویشگاههای طبیعی، خشک شده و با روش تقطیر با آب توسط کلونجر بهمدت 60 دقیقه اسانسگیری شدند. اسانس حاصل از هر گیاه توسط دستگاه GC-MS آنالیز شد. نتایج حاصل نشان داد درمجموع 43 ترکیب در اسانس درمنۀ دشتی وجود دارد که 35 ترکیب بین فصول مختلف مشترکاند. اجزای اصلی اسانس را alpha-thujene، alpha-pinene، Camphene، 1,8cineol و alpha-phelandrene تشکیل میدادند. بیشترین میزان alpha-pinene در فصل تابستان (50/32درصد) و بیشترین میزان Camphene در فصل بهار مشاهده شد (7/23درصد). بیشترین میزان alpha-thujene و 1,8cineol در فصل بهار و تابستان، بهترتیب بهمیزان 50/26 و50/ 24درصد مشاهده شد. بهجز برخی ترکیبها از جمله alpha-thujene، alpha-pinene، Camphene، سایر ترکیبهـای سـازندۀ اسـانس بهطور محسوس، تحتتأثیر تغییرات فصلی قرار نگرفتند. بعضی از آنها به مواد دیگر تبدیل شدند؛ ازاینرو غلظت آنها در فـصل پاییز و زمستان کـاهش و در فصل بهار و تابستان افزایش یافت که بر میزان چرای دام از این گونۀ گیاهی تأثیر قابل ملاحظهای داشتند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
مرتعداری دریافت: 1397/8/9 | پذیرش: 1397/10/16 | انتشار: 1397/11/17
ارسال پیام به نویسنده مسئول