دوره 7، شماره 21 - ( 11-1397 )
جلد 7 شماره 21 صفحات 91-105 |
برگشت به فهرست نسخه ها
چکیده:
پدیدۀ فروچالهها و نشست زمین در دشتها از خطرات طبیعی تشدیدشونده هستند که امروزه بهدلیل سرعت و تراکم شکل‌گیری مورد توجه قرار گرفتهاند. از دیدگاه ژئومورفولوژی، میتوان فروچاله‌های اطراف شهر ابرکوه را به دو دستۀ فروچاله‌های کوهستانی و دشتی تقسیمبندی کرد. هدف از این پژوهش، شناخت عوامل مؤثر در شکل‌گیری فروچالهها در دشت ابرکوه است. در گام اول با استفاده از روش سلسله‌مراتبی، مهمترین معیارهای تأثیرگذار طراحی شد و در نهایت، ارزش وزنی آن‌ها با استفاده از پرسشنامه در محیط نرمافزار اکسپرت چویس تعیین شد. معیارهای تأثیرگذار بهترتیب اولویت عبارت‌اند از: وجود لایههای انحلالپذیر در اعماق (30درصد)، بافت رسوبات و سازندهای آهکی (4/20درصد)، افت سفرههای زیرزمینی (4/17درصد)، سیستم آبیاری غرقابی (6/12درصد)، نوع کاربری (1/7درصد)، فاصله از چاههای بهرهبرداری (8/5درصد)، فاصله از آبراهههای قدیمی (6/3درصد) و فاصله از گسل (1/3درصد). در گام دوم، برای صحتسنجی نتایج، از اطلاعات میدانی و آزمایشهای پارامترهای مهم خاکشناسی استفاده شد. لوگهای حفاری پیزومترهای اطراف فروچالهها و سنگ کف آبخوان دشت ابرکوه، وجود لایههای انحلالپذیر در اعماق را تأیید کرد. از طرفی آزمایشها نشان داد که بافت رسوبات فروچاله‌های دشتی بسیار ریزدانه و با درصد بالای مقادیر رس و آهک و املاح است. پمپاژ آب از اعماق در جهت مصرف کشاورزی، منجر به ایجاد حفرههای انحلالی و در نتیجه فروچاله‌های دشتی میشود. همچنین موقعیت فروچاله‌های کوهستانی در بالادست آبخوان دشت ابرکوه است که در دهههای اخیر با افت شدید آبخوان روبهرو شده، بحران افت سفره بههمراه سازندهای آهکی، پدیدۀ فروچاله‌های کوهستانی را به وجود آورده است.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
ژئومورفولوژی
دریافت: 1397/4/30 | پذیرش: 1397/9/28 | انتشار: 1397/11/17
دریافت: 1397/4/30 | پذیرش: 1397/9/28 | انتشار: 1397/11/17
abstract [PDF 140 KB] (41 دریافت)
ارسال پیام به نویسنده مسئول
